Veelgestelde vragen Aziatische hoornaar
Over de Aziatische hoornaar
De Aziatische hoornaar is grotendeels zwart met een opvallende gele band op het achterlijf. De poten zijn zwart met een geel uiteinde. Daarnaast heeft de Aziatische hoornaar een zwarte kop met een geel gezicht. Werksters worden tussen de 1,7 en 2,5 cm groot, de koningin wordt ongeveer 3 cm groot. De inheemse Europese hoornaar is groter dan de Aziatische hoornaar en heeft veel meer geel op haar achterlijf. Het borststuk en kop van de Europese hoornaar zijn roodbruin.
Meer informatie over de herkenning van de Aziatische hoornaar vind je op de website van het EIS Kenniscentrum Insecten (verwijst naar een andere website).
De Aziatische hoornaar staat sinds 2016 op de Europese Unielijst voor invasieve exoten, omdat deze in de Europese Unie mogelijk schadelijk is voor de biodiversiteit (De verscheidenheid aan leven in een bepaald gebied). Aziatische hoornaars vangen vliegende insecten om aan hun larven te voeren. De Aziatische hoornaar vangt vooral honingbijen, wespen, (zweef)vliegen en soms ook wilde bijen.
Voor mensen is de Aziatische hoornaar niet gevaarlijker dan de limonadewesp of Europese hoornaar. Net als veel andere wespensoorten kunnen Aziatische hoornaars steken als ze zich bedreigd voelen, maar Aziatische hoornaars zoeken mensen niet op om ze te steken. Een steek van de Aziatische hoornaar is pijnlijk, maar alleen gevaarlijk als je allergisch bent voor wespen. Neem in dat geval zo snel mogelijk contact op met een arts. Ook wanneer je in je hals of in je mond wordt gestoken is het verstandig om zo snel mogelijk contact op te nemen met een arts. Meer informatie over wat je moet doen bij een wespensteek vind je op de website van het Rode Kruis (verwijst naar een andere website).
Het risico voor de mens is groter wanneer de persoon meerdere keren wordt gestoken. Dit kan gebeuren wanneer Aziatische hoornaars hun nest willen verdedigen. Wanneer een nest hoornaars (zowel de Europese als de Aziatische) zich bedreigd voelt, bijvoorbeeld als je te dichtbij komt of iets tegen het nest aan gooit, zullen zij agressief reageren.
Niet elk nest van de Aziatische hoornaar is gevaarlijk. Nesten die niet verstoord worden (bijvoorbeeld omdat bijvoorbeeld hoog in een boom hangen), zijn meestal niet gevaarlijk.De Aziatische hoornaar maakt 2 nesten. Eén in het voorjaar en één in de zomer.
- De voorjaarsnesten zijn klein en bevinden zich vaak op plekken waar je sneller per ongeluk in contact kan komen met het nest. Denk aan vogelhuisjes, heggen, schuurtjes en spouwmuren.
- Grote zomernesten van de Aziatische hoornaar hangen meestal hoog in de boom. De kans dat je te dicht bij het nest komt is klein. De wespenstichting heeft meer informatie over hoe je de nesten van de Aziatische hoornaar herkent. Bekijk de informatie op de website van de wespenstichting (verwijst naar een andere website)
Ga je een boom of heg snoeien? Kijk dan voordat je begint of er een nest zit. Dat maakt de kans dat je gestoken wordt kleiner.
Als je een Aziatische hoornaar (nest) ziet of hebt gevangen, kun je dit doorgeven via het meldpunt Waarneming.nl (verwijst naar een andere website). Hier heb je geen account voor nodig. Het is belangrijk om een foto bij jouw melding toe te voegen. Alleen met een foto kunnen we zeker zijn dat het om een Aziatische hoornaar gaat.
Dankzij deze meldingen krijgen we een beeld van hoe de verspreiding van deze soort nu is. Vrijwilligers en specialisten gebruiken de meldingen ook om nieuwe nesten op te sporen en te bestrijden.
Gezien of gevangen van oktober tot en met juni
Het gaat het waarschijnlijk om een koningin. Laat deze koningin niet los, maar leg haar 24 uur in de vriezer om haar op een diervriendelijke manier te doden. Let op! Zorg er wel eerst voor dat je zeker weet dat het om de Aziatische hoornaar gaat en niet om een inheemse soort zoals de Europese hoornaar.
Gezien of gevangen van juli tot en met oktober
Het gaat waarschijnlijk om werksters. Door deze werksters een zendertje te geven of te volgen kan het nest worden opgespoord. Het is daarom beter om deze werkster niet te doden.
De soort werd in 2004 voor het eerst gemeld in Frankrijk en is waarschijnlijk per ongeluk via de handel in Europa gekomen. De Aziatische hoornaar heeft zich vanuit Frankrijk over Europa verspreidt en komt nu voor in landen zoals Portugal, Spanje, Italië, België en Duitsland. De Aziatische hoornaar is via Vlaanderen naar Nederland gekomen in 2017 en werd voor het eerst waargenomen in de Provincie Zeeland.
Sinds de eerste melding in 2017 heeft de Aziatische hoornaar zich snel uitgebreid in Nederland. Zowel het aantal nesten als het verspreidingsgebied wordt groter. In 2019 is het eerste nest in Noord-Brabant gemeld. Tot en met 2023 werden de meeste nesten gemeld in de zuidelijke provincies onder de grote rivieren (Zeeland, Noord-Brabant en Limburg), maar in 2024 en 2025 zien we ook een (sterke) toename in de andere provincies.
Een nest produceert gemiddeld 250 koninginnen, waarvan 1-10% de winter overleeft en in het voorjaar kan starten met een nieuw nest. Door deze snelle vermeerdering kan de Aziatische hoornaar zich snel uitbreiden. Daarnaast heeft de Aziatische hoornaar nog geen of weinig natuurlijke vijanden.
Nadat de nieuwe koninginnen in het najaar zijn uitgevlogen en het kouder wordt, sterft het hoornaarvolk uit. Het nest wordt dan niet meer onderhouden door de werksters en breekt langzaam af. In het nieuwe jaar worden de nesten niet opnieuw gebruikt door de nieuwe generatie hoornaars. Een oud nest (laten) verwijderen heeft dus geen zin om verspreiding tegen te gaan.
Vogels en andere dieren helpen mee met de afbraak van het nest, doordat ze in het nest op zoek gaan naar voedsel. Daarom is het belangrijk om nesten die buiten hangen nooit met gif te bestrijden. Vogels kunnen dit gif binnenkrijgen met alle gevolgen van dien.
Aanpak Aziatische hoornaar
Lees meer over de aanpak van de provincie.
Melden
Je kunt op 2 manieren een nest van de Aziatische hoornaar melden.
- Je kunt direct contact opnemen met de door ons ingehuurde bestrijder. Dit kan door jouw contactgegevens en een foto van het nest te mailen naar waarnemingah@gmail.com. De bestrijder neemt dan contact met je op over het verwijderen van het nest, of brengt je in contact met lokale vrijwilligers.
- Je meldt via het Meldpunt Aziatische Hoornaar op waarneming.nl (verwijst naar een andere website) jouw waarneming van de Aziatische hoornaar of nesten daarvan. Waarneming.nl registreert en controleert uw waarneming, maar heeft geen actieve rol in de bestrijding van deze soort. Meldingen via Waarneming.nl (verwijst naar een andere website) worden elke dag bekeken en zijn bekend bij de provincie en de bestrijder. Wanneer uw melding is goedgekeurd, krijgt deze een groen vinkje op waarneming.nl. Je ontvangt geen automatisch bericht. De bestrijder kan via e-mail contact met je opnemen op voor extra informatie.
Let op! Deze e-mails komen soms in de spam terecht.
Het kan soms even duren voordat een nest bestreden wordt. Dit komt omdat het tijd kost om de melding te verwerken en een afspraak te maken voor het verwijderen van het nest. We begrijpen dat dit vervelend kan zijn of dat je je zorgen maakt. Vooral in de periode september tot en met november kan het erg druk zijn. Hierdoor worden niet alle meldingen meteen opgepakt.
De door ons ingehuurde bestrijder NatuurlijkRob beoordeelt alle meldingen van Aziatische hoornaars. Nieuwe meldingen worden zo snel mogelijk beoordeeld, maar door het grote aantal meldingen en nesten kan de beantwoording soms een paar werkdagen duren. Vooral in de periode september tot en met november is het erg druk.
Nesten die in opdracht van de provincie worden bestreden worden zo snel mogelijk opgepakt, maar door het grote aantal nesten kan dit soms een paar dagen duren. Dit komt omdat het tijd kost om de meldingen te verwerken en een afspraak te maken voor het verwijderen van de nesten. We vragen hiervoor je begrip.
We begrijpen dat dit vervelend kan zijn of dat je je mogelijk zorgen maakt. Hou afstand van het nest en voorkom dat er per ongeluk dingen tegen het nest aan komen. De gemeente kan de locatie eventueel afzetten met een waarschuwingslint.
De provincie heeft geen invloed op de verwerkingstermijn van onze bestrijder. Het nest wordt niet sneller bestreden als je de provincie belt.
Waarneming.nl heeft geen actieve rol in de bestrijding en heeft geen invloed op de reactietermijn van de bestrijder.
Ja, je mag zelf een bestrijder inhuren om een nest van de Aziatische hoornaar te laten verwijderen. Maar de provincie Noord-Brabant betaalt de kosten hiervoor niet. Daarnaast is het belangrijk dat de bestrijder over de juiste papieren (certificaten) en kennis beschikt om (Aziatische) hoornaars te bestrijden.
Het wordt afgeraden om zelf nesten van de Aziatische hoornaar te bestrijden. Ook het gebruik van gif wordt afgeraden en is in de ruimte buiten verboden. Zeker bij nesten in de ruimte buiten is het gebruik ongewenst omdat het schadelijk is voor de natuur.
Verwijderen nesten
Voorjaarsnesten worden vaak ontdekt door de eigenaar van een schuurtje of vogelhuisje waar de koningin haar voorjaarsnest maakt. Zomernesten zijn meestal moeilijker te vinden, omdat ze hoog in bomen hangen. Het zoeken naar deze nesten kan op verschillende manieren gebeuren.
Een bekende methode is de wiekpotmethode. Hierbij wordt een werkster gemarkeerd met een stift om de richting en afstand tot het nest te bepalen. Met deze informatie wordt op de plek waar we denken dat het nest zit gezocht. Als dat niet lukt, wordt een Aziatische hoornaar gevangen en een zendertje gegeven. De Aziatische hoornaar vliegt met de zender terug naar het nest, waardoor het makkelijk wordt gevonden.
Het bedrijf NatuurlijkRob (verwijst naar een andere website) bestrijdt voor de provincie nesten van de Aziatische hoornaar. Meestal worden nesten aangepakt door eerst de hoornaars rond het nest op te zuigen met een speciale zuigmachine. Als de meeste hoornaars zijn gevangen, wordt het nest in een grote bak geplaatst. Zowel het nest als de opgezogen wespen worden ingevroren. Op deze manier worden alle werksters, poppen en de koningin gedood.
Nesten op een moeilijk bereikbare plek worden behandeld met een natuurlijk middel dat met hoge druk in het nest wordt gespoten. Het nest wordt daarna uit de boom gestoten en opgeruimd door de bestrijder.
Gif wordt alléén gebruikt op wettelijk toegestane locaties (binnenshuis en in de spouwmuur) en als het nest niet met de aanpak die hierboven wordt beschreven kan worden bestreden. In de praktijk blijkt dat in ieder geval de meeste nesten zonder gif verwijderd kunnen worden.
Via de provincie zijn er op dit moment helaas geen mogelijkheden voor de aanschaf van zendersets, bestrijdingsmaterieel of andere vormen van (financiële) ondersteuning voor mensen die de Aziatische hoornaar actief willen opsporen en bestrijden. Wij hebben er voor gekozen om de bestrijding door één professionele partij uit te laten voeren.
Aanpak provincie
Niet alle nesten van de Aziatische hoornaar zijn gevaarlijk en hoeven dus niet allemaal bestreden te worden. De provincie Noord-Brabant bestrijdt op dit moment alleen nesten die een concreet gevaar opleveren voor de biodiversiteit (De verscheidenheid aan leven in een bepaald gebied) en nesten die gevaarlijk zijn voor de volksgezondheid. Een nest is gevaarlijk voor de volksgezondheid als het nest makkelijk verstoord kan worden. Als een nest wordt verstoord, verdedigen Aziatische hoornaars hun nest en kunnen ze steken.
De professionele inschatting van de bestrijder is leidend in de afweging of er sprake is van een onveilige situatie. In sommige gevallen kan dus afgeweken worden van onderstaande richtlijnen.De volgende nesten worden in opdracht van de provincie bestreden:
- Nesten die binnen een straal van 1km van een Natura 2000-gebied hangen
- Nesten die lager dan 10 meter boven de grond hangen
- Nesten die aan of binnen 10 meter een gebouw hangen (horizontaal gezien)
- Nesten op locaties waar het risico op verstoring groter is. Denk hierbij aan speeltuinen, schoolpleinen, sportvelden, campings en andere recreatiegebieden en op het terrein van grote openlucht evenementen.
We begrijpen het dat het vervelend kan zijn als een nest niet wordt bestreden. Voor vragen over nesten die niet door de Provincie worden bestreden kun je het beste contact opnemen met jouw gemeente. Mogelijk willen zij het nest laten verwijderen.
Je kunt er ook voor kiezen om zelf een bestrijder in te huren. Je betaalt dan zelf de kosten.
Het wordt afgeraden om zelf nesten van de Aziatische hoornaar te bestrijden, omdat dit voor gevaarlijke situaties voor jou en jouw omgeving kan zorgen.
Om de verspreiding van de Aziatische hoornaar zo goed mogelijk tegen te gaan moet de koningin (of meerdere koninginnen) in het nest gedood worden. In de herfst vliegen de nieuwe koninginnen uit het nest om op een veilige plek te overwinteren en het volgende jaar een nieuw nest te maken. Uit ervaring weten we dat na 15 november de meeste koninginnen al zijn uitgevlogen en het nest leeg is. Het heeft daarom geen zin om na 15 november actief nesten te verwijderen.