Over de Aziatische hoornaar

De Aziatische hoornaar is grotendeels zwart met een opvallende gele band op het achterlijf. De poten zijn zwart met een geel uiteinde. Daarnaast heeft de Aziatische hoornaar een zwarte kop met een geel gezicht. Werksters worden tussen de 1,7 en 2,5 cm groot, de koningin wordt ongeveer 3 cm groot. De inheemse Europese hoornaar is groter dan de Aziatische hoornaar en heeft veel meer geel op haar achterlijf. Het borststuk en kop van de Europese hoornaar zijn roodbruin.

Meer informatie over de herkenning van de Aziatische hoornaar vind je op de website van het EIS Kenniscentrum Insecten.

De Aziatische hoornaar staat sinds 2016 op de Europese Unielijst voor invasieve exoten, omdat deze in de Europese Unie mogelijk schadelijk is voor de biodiversiteit (De verscheidenheid aan leven in een bepaald gebied). Aziatische hoornaars vangen vliegende insecten om aan hun larven te voeren. De Aziatische hoornaar vangt vooral honingbijen, wespen, (zweef)vliegen en soms ook wilde bijen.

Voor mensen is de Aziatische hoornaar niet gevaarlijker dan de limonadewesp of Europese hoornaar. Net als veel andere wespensoorten kunnen Aziatische hoornaars steken als ze zich bedreigd voelen, maar Aziatische hoornaars zoeken mensen niet op om ze te steken. Een steek van de Aziatische hoornaar is pijnlijk, maar alleen gevaarlijk als je allergisch bent voor wespen. Neem in dat geval zo snel mogelijk contact op met een arts. Ook wanneer je in je hals of in je mond wordt gestoken is het verstandig om zo snel mogelijk contact op te nemen met een arts. Meer informatie over wat je moet doen bij een wespensteek vind je op de website van het Rode Kruis.

Het risico voor de mens is groter wanneer de persoon meerdere keren wordt gestoken. Dit kan gebeuren wanneer Aziatische hoornaars hun nest willen verdedigen. Wanneer een nest hoornaars (zowel de Europese als de Aziatische) zich bedreigd voelt, bijvoorbeeld als je te dichtbij komt of iets tegen het nest aan gooit, zullen zij agressief reageren.

Niet elk nest van de Aziatische hoornaar is gevaarlijk. Nesten die niet verstoord worden (bijvoorbeeld omdat bijvoorbeeld hoog in een boom hangen), zijn meestal niet gevaarlijk.De Aziatische hoornaar maakt 2 nesten. Eén in het voorjaar en één in de zomer.

• De voorjaarsnesten zijn klein en bevinden zich vaak op plekken waar je sneller per ongeluk in contact kan komen met het nest. Denk aan vogelhuisjes, heggen, schuurtjes en spouwmuren.
• Grote zomernesten van de Aziatische hoornaar hangen meestal hoog in de boom. De kans dat je te dicht bij het nest komt is klein. De wespenstichting heeft meer informatie over hoe je de nesten van de Aziatische hoornaar herkent. Bekijk de informatie op de website van de wespenstichting

Ga je een boom of heg snoeien? Kijk dan voordat je begint of er een nest zit. Dat maakt de kans dat je gestoken wordt kleiner.

Als je een Aziatische hoornaar (nest) ziet of hebt gevangen, kun je dit doorgeven via het meldpunt Waarneming.nl. Hier heb je geen account voor nodig. Het is belangrijk om een foto bij jouw melding toe te voegen. Alleen met een foto kunnen we zeker zijn dat het om een Aziatische hoornaar gaat.

Dankzij deze meldingen krijgen we een beeld van hoe de verspreiding van deze soort nu is. Vrijwilligers en specialisten gebruiken de meldingen ook om nieuwe nesten op te sporen en te bestrijden.

Gezien of gevangen van oktober tot en met juni

Het gaat het waarschijnlijk om een koningin. Laat deze koningin niet los, maar leg haar 24 uur in de vriezer om haar op een diervriendelijke manier te doden. Let op! Zorg er wel eerst voor dat je zeker weet dat het om de Aziatische hoornaar gaat en niet om een inheemse soort zoals de Europese hoornaar.

Gezien of gevangen van juli tot en met oktober

Het gaat waarschijnlijk om werksters. Door deze werksters een zendertje te geven of te volgen kan het nest worden opgespoord. Het is daarom beter om deze werkster niet te doden.

De soort werd in 2004 voor het eerst gemeld in Frankrijk en is waarschijnlijk per ongeluk via de handel in Europa gekomen. De Aziatische hoornaar heeft zich vanuit Frankrijk over Europa verspreidt en komt nu voor in landen zoals Portugal, Spanje, Italië, België en Duitsland. De Aziatische hoornaar is via Vlaanderen naar Nederland gekomen in 2017 en werd voor het eerst waargenomen in de Provincie Zeeland.  
 
Sinds de eerste melding in 2017 heeft de Aziatische hoornaar zich snel uitgebreid in Nederland. Zowel het aantal nesten als het verspreidingsgebied wordt groter. In 2019 is het eerste nest in Noord-Brabant gemeld. Tot en met 2023 werden de meeste nesten gemeld in de zuidelijke provincies onder de grote rivieren (Zeeland, Noord-Brabant en Limburg), maar in 2024 en 2025 zien we ook een (sterke) toename in de andere provincies.

Een nest produceert gemiddeld 250 koninginnen, waarvan 1-10% de winter overleeft en in het voorjaar kan starten met een nieuw nest. Door deze snelle vermeerdering kan de Aziatische hoornaar zich snel uitbreiden. Daarnaast heeft de Aziatische hoornaar nog geen of weinig natuurlijke vijanden.

Nadat de nieuwe koninginnen in het najaar zijn uitgevlogen en het kouder wordt, sterft het hoornaarvolk uit. Het nest wordt dan niet meer onderhouden door de werksters en breekt langzaam af. In het nieuwe jaar worden de nesten niet opnieuw gebruikt door de nieuwe generatie hoornaars. Een oud nest (laten) verwijderen heeft dus geen zin om verspreiding tegen te gaan.

Vogels en andere dieren helpen mee met de afbraak van het nest, doordat ze in het nest op zoek gaan naar voedsel. Daarom is het belangrijk om nesten die buiten hangen nooit met gif te bestrijden. Vogels kunnen dit gif binnenkrijgen met alle gevolgen van dien.