Rol provincie
Gedeputeerde Staten houdt toezicht op de taakuitvoering van medebewindstaken door gemeenten. Het toezicht wordt in beginsel gelegd bij de bestuurslaag die één niveau hoger ligt. Het toezicht houdt in dat wij met specialistische vakkennis beoordelen of gemeenten de taken uitvoeren volgens de vigerende wet- en regelgeving. Dit toezicht noemen wij het interbestuurlijk toezicht, dat ook verticaal toezicht wordt genoemd. Het toezicht wordt op de volgende 6 gebieden uitgeoefend: Financieel toezicht, Huisvesting vergunninghouders, Informatie- en archiefbeheer, Monumentenzorg, Omgevingsrecht, Ruimtelijke ordening en Water. De laatste 4 gaan met de inwerkingtreding van de Omgevingswet op in één toezichtgebied.
Rol gemeenteraad
Eén van de rollen van de gemeenteraad is de controlerende taak op het handelen van het college van burgemeester en wethouders. De raad controleert immers of het college de taken goed uitvoert (horizontale controle). Als raad controleert u of het door u uitgezette beleid door het college op de juiste manier wordt uitgevoerd binnen de door u gestelde randvoorwaarden.
Verticaal toezicht en horizontale controle
Er is een belangrijk verschil tussen het verticaal toezicht door de provincie en de horizontale controle door de raad. Waar de provincie slechts naar de wettelijke taakuitvoering door het college kijkt, is de controlerende taak van de raad breder. De raad heeft namelijk ook een rol als volksvertegenwoordiger te vervullen, waarbij politieke overwegingen een rol spelen. Het interbestuurlijk toezicht daarentegen toetst aan bepaalde wetgeving, is specialistisch van aard en is onafhankelijk van politieke overwegingen.
Elkaar versterken
Ondanks het onderscheid tussen de verantwoordelijkheden bestaat er een duidelijke samenhang tussen de controletaak van de raad en de toezichtrol van de provincie. De bevindingen en aanbevelingen die voortvloeien uit het interbestuurlijk toezicht, sturen wij aan het college van burgemeester en wethouders met het verzoek de gemeenteraad hierover te informeren. Daarna kunt u als gemeenteraadsleden hierover het gesprek met uw college aangaan.
Met onze bevindingen en aanbevelingen willen wij eraan bijdragen dat u op basis van een objectieve beoordeling weloverwogen uitspraken kunt doen over de taakuitvoering door uw gemeente. De raad kan dus bij de horizontale controle de bevindingen van het verticaal toezicht gebruiken. Op deze manier kunnen we elkaar aanvullen en versterken.
Het samenspel tussen Interbestuurlijk
Het samenspel tussen Interbestuurlijk Toezicht, het college van B&W en de gemeenteraad is gevisualiseerd in een infographic
Controleren en ondersteunen
In het toezicht past de provincie meerdere strategieën toe om naleving van wet- en regelgeving te bewerkstelligen. De provincie investeert in een goede relatie met toezichtontvangers en wil tevens het lerend effect van het toezicht vergroten en het toezicht richten op gezamenlijk onderkende maatschappelijke risico’s. Zo controleert en ondersteunt de provincie de toezichtontvangers. De uitgevoerde activiteiten bestaan uit de volgende onderdelen.
Systematisch toezicht
Overeenkomstig de werkwijze zoals die beschreven is in de Uitvoeringsagenda IBT worden de Brabantse gemeenten op de zes genoemde toezichtgebieden gecontroleerd of er aan de wettelijke eisen wordt voldaan. De uitkomsten publiceren wij in een digitaal dashboard via www.brabant.nl/ibt Door middel van het dashboard kunt u als raadslid in één oogopslag zien hoe uw gemeente er voor alle toezichtgebieden voorstaat.
Themaonderzoeken en reality checks
Met themaonderzoeken en reality checks doet de provincie diepgaander onderzoek naar de staat van een bepaald thema. De gemeente ontvangt hiervan een inspectierapport met eventuele verbeterpunten dat vervolgens met de gemeente wordt besproken. De onderwerpen van de themaonderzoeken bepalen we veelal in overleg met gemeenten, bijvoorbeeld met de leden van de Klankbordgroep IBT.
Klachten en signalen
Burgers en bedrijven, die niet tevreden zijn over een besluit van hun gemeente dat betrekking heeft op één van de toezichtgebieden, kan bij GS een klacht indienen.
Preventie en voorlichting
Door middel van voortgangsgesprekken, dialooggesprekken, factsheets, handreikingen, kennisbijeenkomsten en onderzoeksrapporten wordt het contact met de gemeenten onderhouden en ondersteund daar waar dit kan en passend is.
Interventieproces
Mocht er naar aanleiding van de hierboven genoemde activiteiten het vermoeden van een tekortkoming bestaan, wordt het interventieproces ingezet om zo spoedig mogelijk te komen tot een situatie waarbij de tekortkoming niet meer van toepassing is. In dit interventieproces wordt, met uitzondering van Financieel toezicht, gebruik gemaakt van de interventieladder. U kunt de fasen, ook wel treden genoemd, van de interventieladder met bijbehorende activiteit, afweging en overstap naar de volgende fase, hier vinden.