Mest in kringlooplandbouw

Minder overlast, duurzamer gebruik

De Uitvoeringsagenda Mest (pdf, 12 MB) (verwijst naar een andere website), vastgesteld in 2022 door Gedeputeerde Staten, maakt onder meer duidelijk hoeveel te verwaarden mest er in Brabant nodig is voor kringlooplandbouw en welk typen mestverwaardingsinstallaties. Door mest niet meer te zien als afvalproduct, maar zo te bewerken dat deze weer gebruikt kan worden in de akker- en tuinbouw, wordt de kostbare voedingswaarde uit mest behouden en de kwaliteit van bodem, water en lucht verbeterd.

Het kabinet heeft het besluit genomen om per 1 jan. 2027 een bijmengverplichting groen gas  in te voeren. De energiebedrijven krijgen de verplichting om 10% groen gas op het openbare gasnet bij te mengen. Mest is een belangrijk grondstof voor deze energie opgave. Op dit moment wordt slechts ca 5% van de mest vergist en ook na krimp van de veestapel is er nog een groot volume beschikbaar. Ca 45% van de mest moet vergist worden voor het behalen van dit klimaatdoel van meer groengas.

Minder kunstmest

De provincie wil het gebruik van kunstmest zo snel mogelijk terugdringen. Het gebruik van de waardevolle stoffen uit dierlijke mest is bovendien goed om kringlopen te sluiten. Daarvoor is het wel nodig de mest eerst te bewerken. Dat vermindert bovendien overlast voor de omgeving. We willen af van drijfmest, dus daar gaan we geleidelijk afscheid van nemen in ruil voor een nieuw kringloopgedreven systeem.

Meteen bewerken

Uitgangspunt van de kringloopgedachte is dat de bewerking van mest zo dicht mogelijk bij de bron (de boer) gebeurt. En als dat niet kan: zo ver als nodig, in gespecialiseerde mestbewerkingsinstallaties. Het snel bewerken van mest dichtbij de bron voorkomt verlies van nutriënten en vermindert het vervoer van drijfmest, dat vooral uit water bestaat. Bovendien vermindert het overlast voor de omgeving, doordat de mest door basale bewerking op het boerenbedrijf snel emissiearm wordt.

Locaties

Op basis van het Bestuursakkoord en de Uitvoeringsagenda onderzoeken we met welke mestbewerkingsinstallaties en op welke plaatsen mestbewerking het beste kan plaatsvinden. Daarbij worden de belangen van de leefomgeving zorgvuldig meegewogen.

In de UA Mest is aangegeven dat de mest in Brabant voor circa de helft bewerkt gaat worden op de boerderij en voor de andere helft in grotere MBI’s op verzamellocaties /bedrijventerreinen. Binnen de huidige kaders van de Omgevingsverordening staan wij de implementatie van groen gas uit mono-vergisters toe.

De noodzaak tot mestbewerking is onverminderd aanwezig bij een krimpende veestapel. Ook dan is mestbewerking nodig om emissies naar bodem, water en lucht te minimaliseren en benutting van mineralen in de kringloop te maximaliseren.

Ondersteuning sector

De provincie ondersteunt in de context van de uitvoeringsagenda boeren, mestbewerkers en andere partijen die zich bezighouden met het mestvraagstuk.

Zo heeft de provincie Noord-Brabant de Agrifoodpluim uitgereikt aan Frank van Genugten van GroeneWoudGAS voor zijn innovatieve verwerking van koemest. Hij heeft zijn melkveehouderij omgebouwd tot een circulair bedrijf dat biogas, bodemverbeteraars, kunstmestvervangers en isolatiemateriaal produceert.

Ook organiseert de provincie jaarlijks een mestsymposium dat professionals vanuit de hele mestketen samenbrengt.