Beleidsregel grond voor extensivering (voormalige beleidsregel grond voor graasdierhouderij)


De provincie Noord-Brabant ondersteunt agrarisch ondernemers die willen extensiveren in en rond Natura 2000-gebieden, Natte Natuurparels en de beekdalen. Dit gebeurt via de vernieuwde beleidsregel Grond voor Extensivering, die per 1 september 2025 is ingegaan.

De vorige regeling richtte zich uitsluitend op grasland. Deze nieuwe versie biedt twee aanvullende pakketten: kruidenrijk grasland en biologische landbouw.

Grondeigenaren kunnen hun grond verkopen aan de provincie en deze vervolgens tegen een aantrekkelijke prijs terug pachten. De pachtperiode bedraagt 26 jaar. Voorwaarde is dat de grond uitsluitend wordt gebruikt als:

  • Grasland of
  • Kruidenrijk grasland of
  • Biologische landbouw (Skal (Stichting Keur Alternatief voortgebrachte Landbouwproducten)-gecertificeerd)

De regeling is interessant voor agrarisch ondernemers die hun bedrijf willen verduurzamen. Door grond aan de provincie te verkopen, komt er financiële ruimte vrij voor investeringen in een duurzame(re) bedrijfsvoering. Denk bijvoorbeeld aan het vergroten van het bedrijfsareaal.

Het is bovendien mogelijk dat de pachter een andere persoon is dan de oorspronkelijke grondeigenaar. Zo kan ook een andere ondernemer profiteren van de regeling en zijn of haar bedrijf extensiveren.

Hoe werkt het?

  1. Agrarische ondernemers kunnen landbouwgrond te koop aanbieden aan de provincie. De ondernemer bepaalt zelf welk aandeel van het bedrijf hij/zij aanmeldt en stuurt zo dus op inpasbaarheid in de bedrijfsvoering.

  2. De provincie koopt de landbouwgrond voor de actuele marktwaarde (eerste taxatie).

  3. De provincie vestigt een kwalitatieve verplichting op de grond die regelt dat de grond vanaf dat moment alleen als grasland, kruidenrijk grasland of biologisch mag worden gebruikt.

  4. Vervolgens sluit de ondernemer een erfpachtovereenkomst af met de provincie tegen een marktconform bedrag, gebaseerd op de marktwaarde van de grond met de gebruiksbeperking (tweede taxatie). De pachtperiode is 26 jaar.

  5. Na afloop van de erfpachtovereenkomst kan de provincie de gronden verkopen of weer in (erf)pacht uitgeven. In beide gevallen heeft de pachter het voorkeursrecht.

Belangrijke voorwaarden

  • De regeling is beschikbaar voor landbouwgronden die buiten het NatuurNetwerk Nederland (NNN) liggen en in de ‘attentiezone waterhuishouding’ of in de zone herstel watersysteem. Dit zijn zones waar het grondwater extra bescherming nodig heeft en waar hogere waterstanden of minder beregening gewenst is. Het desbetreffende perceel komt (of desbetreffende percelen komen) in aanmerking als het voor minstens 50% in dit gebied ligt. Op deze kaart ziet u of uw percelen in zo’n gebied liggen.
  • Agrarisch ondernemers kunnen per perceel kiezen uit drie pakketten voor grondgebruik: grasland, kruidenrijk grasland of biologische landbouw.
  • Door zich aan te melden, geeft de beoogde erfpachter aan bereid te zijn de aangemelde percelen te willen gebruiken als grasland, kruidenrijk grasland of als biologische grond, als het komt tot een overeenkomst. Gedurende de erfpachtovereenkomst is het mogelijk om in overleg te wisselen van pakket.
  • Alleen onbebouwde grond die de afgelopen drie jaar gebruikt is als landbouwgrond komt in aanmerking. Dit zoals op te maken valt uit de Basisregistratie Gewaspercelen (BRP). Het maakt niet uit of de grond als grasland is gebruikt of voor andere teelten.
  • De minimale totale grondoppervlakte is 2 hectare. En het moet gaan om een logische, in het terrein herkenbare en ontsloten, eenheid van percelen.
  • Op de grond mag niet al een verplichting rusten om deze te gebruiken als grasland, kruidenrijk grasland of biologische landbouw.
  • Tijdens de pachtperiode rapporteert de ondernemer jaarlijks aan de provincie over het gebruik van de percelen als grasland, kruidenrijk grasland of biologische landbouw op basis van de gecombineerde opgave.
  • Bij het eerste pakket (grondgebruik grasland) mag de grond alleen als grasland worden gebruikt. Graslandvernieuwing is onder voorwaarden wel mogelijk.
  • Bij het tweede pakket (kruidenrijk grasland) mag de grond alleen als kruidenrijk grasland worden gebruikt. Graslandvernieuwing is onder voorwaarden wel mogelijk. Toepassing van vaste mest is alleen toegestaan uit eigen stal en als het wordt gescheiden aan de bron, of naar het oordeel van de provincie daarmee vergelijkbare stalsystemen of technieken.
  • Bij het derde pakket (biologische landbouw) mag de grond alleen biologisch worden gebruikt, volgens de voorwaarden van Skal. De teelt is binnen dit pakket verder vrij. Op bouwland moet vaste mest direct worden ondergewerkt. Op grasland is toepassing van vaste mest alleen toegestaan uit eigen stal en als het wordt gescheiden aan de bron, of naar het oordeel van de provincie daarmee vergelijkbare stalsystemen of technieken.
  • Het gebruik van glyfosaat is in alle pakketten niet toegestaan.
  • Het is mogelijk dat in de toekomst in het kader van het natuur- en waterbeleid meer of andere eisen aan het gebruik van de percelen gesteld worden. Bijvoorbeeld dat de gronden onderdeel worden van een kavelruil- of landinrichtingsproject of dat de fysieke inrichting wordt aangepast. De erfpachtovereenkomst is dan geen vrijwaring hiervan voor de pachter, maar doet evenmin afbreuk aan zijn/haar rechten (nadeelcompensatie et cetera).

Lees alle voorwaarden in de beleidsregel grond voor extensivering. De tekst van deze beleidsregel is bepalend.

Waarom deze beleidsregel?

Aanleiding is de noodzaak de kwaliteit van water en natuur te verbeteren in en rond Natura 2000-gebieden, Natte Natuurparels en in de beekdalen. Dat vraagt om extensieve landbouw. Dat kan heel goed in de vorm van grasland, kruidenrijk grasland of biologische landbouw.  Het vergt sterke bedrijven die deze gronden gebruiken. Met extra geld wil de provincie er samen met partners voor zorgen dat steeds meer agrarisch ondernemers produceren in harmonie met milieu, natuur en landschap. En dat zij gewaardeerd en beloond worden voor hun diensten om de natuur te versterken. Meer informatie: Beleidskader Landbouw en Voedsel 2030.

De provincie heeft het benodigde budget beschikbaar gekregen vanuit het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.

Verschil met grondregeling natuurinclusieve landbouw

Naast de beleidsregel grond voor extensivering is er ook de beleidsregel grond voor natuurinclusieve landbouw. Kortweg worden deze vaak grondregeling natuurinclusieve landbouw en grondregeling extensivering genoemd. Onderstaande vragen geven een beeld van de verschillen tussen deze twee regelingen.

Voor welke percelen gelden de regelingen?

  • De grondregeling natuurinclusieve landbouw geldt voor percelen in geheel Noord-Brabant, buiten het Natuurnetwerk Nederland (NNN).
  • De grondregeling extensivering geldt op percelen in de attentiezone waterhuishouding en zone watersysteemherstel buiten NNN.

Gaat het over het gehele bedrijf of kan het ook voor een deel van het bedrijf?

  • De grondregeling natuurinclusieve landbouw gaat over je gehele bedrijf. In een plan geef je aan welke maatregelen je op je gehele bedrijf treft in het kader van natuurinclusieve landbouw. Een belangrijke voorwaarde voor deze regeling is een maximale veebezetting van 2GVE. Ook dit wordt berekend over het gehele bedrijf.
  • De grondregeling extensivering gaat over een deel van het bedrijf. De voorwaarden voor deze regeling gelden ook enkel voor de percelen die in de regeling worden gebracht.

Wat zijn de beperkingen?

  • Voor de gronden die binnen de grondregeling natuurinclusieve landbouw worden verpacht gelden meer beperkende voorwaarden; naast voorschriften op gebruik van de grond, ook beperking op gebruik kunstmest, gewasbescherming en eventueel op gebruik drijfmest (afhankelijk van pakket).
  • De gronden die binnen de grondregeling extensivering worden verpacht hebben beperkingen op het gebruik van de grond en op bepaalde vormen van de toepassing van vaste mest(niet in elk pakket).

Is ervaring nodig?

  • Bovenstaande verschillen laten zien dat de grondregeling natuurinclusieve landbouw over het algemeen passender is voor bedrijven die al meerdere stappen hebben gezet op het gebied van een natuurinclusievere/extensievere bedrijfsvoering.
  • De grondregeling extensivering is juist ook bedoeld voor een brede groep ondernemers die stapsgewijs willen extensiveren.

Verschillen in een tabel

Grondregeling natuurinclusieve landbouw

Grondregeling extensivering

Geheel Brabant buiten NNN

Beperkt gebied

Voorwaarden voor geheel bedrijf

Voorwaarden voor percelen in de regeling

Meer beperkingen op gronden

Minder beperkingen op gronden

Passend bij natuurinclusieve bedrijfsvoering

Passend bij stapsgewijs extensiveren

Ondersteuning

Wil je meer hulp bij het bedenken of en welke grondregeling het beste past in jouw bedrijfssituatie? Onze coaches natuurinclusieve landbouw denken graag met je mee.

Aanmelden en meer informatie

De regeling staat open totdat het beschikbare budget benut is.

Aanmeldingen worden op volgorde van binnenkomst behandeld.

Aanmelden voor regeling

Lees voor meer informatie de beleidsregel grond voor extensivering.

Heb je nog vragen? Neem dan contact op met Gerard Willems, via tel. 06-55 68 66 51. Of mail naar [email protected].