Structuur

Elke tekst die je schrijft heeft een bepaalde structuur. Je begint een brief vaak eerst met een korte inleiding. Bij een nieuwsbrief of socialmediabericht wil je eerst de aandacht trekken. Maar wat je ook schrijft, voor alles geldt: een goede opbouw zorgt dat je lezer met gemak snel door je tekst heen gaat.

Bedenk wie de lezer is

De lezer bepaalt namelijk voor een groot deel de inhoud van je tekst. Vraag jezelf af hoeveel de lezer al weet over het onderwerp. Heeft de lezer veel kennis over het onderwerp? Of weet hij er juist helemaal niks van af? Ook is het goed om jezelf af te vragen hoeveel tijd een lezer in je tekst wil investeren.

Bedenk wat je wil vertellen

Elke tekst die je schrijft begint met nadenken. Wat moet de lezer weten? Soms heeft de lezer een vraag. Dan wil je antwoord geven. Of je wil zelf iets vertellen. Bedenk welke boodschappen je nog meer wilt geven in je tekst. Houd deze volgorde aan:

1. Boodschappen die de lezer moet weten. Bijvoorbeeld het antwoord op de vraag.
2. Boodschappen die wij moeten vertellen. Bijvoorbeeld verplichtingen uit de wet.
3. Boodschappen die de lezer wil weten. Bijvoorbeeld service, tips of adviezen.
4. Boodschappen die wij willen vertellen. Bijvoorbeeld uitleg bij beslissingen.

Bepaal de kernboodschap

Bedenk van tevoren: wat is voor de lezer de belangrijkste boodschap? Het antwoord op deze vraag is de kernboodschap. Zoals je hierboven las, is dit vaak een boodschap die de lezer moet weten. Soms is een (korte) inleiding nodig. Kom daarna zo snel mogelijk met de kernboodschap.

Verdeel de tekst in alinea’s

Doe dit op basis van de belangrijkste boodschappen. Naast de kernboodschap, heeft een tekst vaak meerdere belangrijke boodschappen. Op basis van deze boodschappen verdeel je de tekst in alinea’s. Elke alinea kondig je aan met een kopje. Het is belangrijk dat je één boodschap per alinea aanhoudt. Zo voorkom je dat alinea’s te lang worden en houd je de aandacht van de lezer vast.

Gebruik tussenkoppen

Tussenkoppen geven structuur en helpen je lezer de tekst door. Is je lezer op zoek naar specifieke informatie? Dan helpen de tussenkoppen om die informatie snel te vinden. Bepaal zelf wat voor tussenkoppen je voor welke tekst gebruikt. Maar gebruik in 1 tekst altijd dezelfde soort tussenkoppen.

Zorg er ook voor dat je in je tussenkoppen prikkelende woorden gebruikt, die de kern van je alinea samenvatten. Zo is de lezer eerder geneigd om je tekst te lezen. Schrijf je een tekst voor de website? Dan zorgt dit er ook voor dat je tekst beter vindbaar is.

Houd je tussenkoppen kort

Je hebt keuze uit 3 koppen:

• themakoppen
• vraagzinkoppen
• kernzinkoppen

Een themakop is niet meer dan 5 woorden. Een vraagzinkop of kernzinkop is niet langer dan een bladregel. Zo blijft de tekst scanbaar voor de lezer.

Zet alinea's in de juiste volgorde

Laat vragen van de lezer de volgorde van de alinea’s bepalen. Het is belangrijk om de alinea’s in de juiste volgorde te zetten. Bedenk elke keer welke vragen de tekst bij de lezer oproept en baseer daar de volgorde van de alinea’s op. Bijvoorbeeld: je leest op de website de boodschap: ‘De provincie vindt een oplossing voor het woningtekort’. Dan vraag je je als eerste af wat deze oplossing is. Daarom is het logisch om deze informatie in de eerstvolgende alinea te zetten. Zo zet je de meest relevante informatie voor de lezer bovenaan, en komt de minder belangrijke informatie onderaan je tekst te staan. Dit noemen we ook wel piramidaal schrijven.

Schrijf van belangrijk naar minder belangrijk

Boven elke alinea staat de belangrijkste boodschap: de kernboodschap. Hiervoor gebruik je een tussenkopje. Daarna komt informatie die de kernboodschap onderbouwt. Als laatste noem je eventueel een bron. Je piramideopbouw klopt als je tussen de zinnen steeds ‘want’ of ‘hoezo’ kunt denken. Schrijven in piramidevorm geldt niet alleen binnen een alinea, maar voor de hele tekst. De belangrijkste alinea komt eerst, daarna de minder belangrijke alinea’s.

Houd je onderbouwing helder en kort

Dit houdt alinea’s overzichtelijk. Maak je alinea’s niet langer dan 8 regels. Heb je meer tekst nodig? Misschien staat er dan een nieuwe kernboodschap in je onderbouwing. Bij sommige tekstsoorten heb je iets meer uitleg nodig. Zorg er dan wel voor dat je de volgende volgorde aanhoudt:

1. belangrijkste boodschap
2. onderbouwing
3. bron

Gebruik eventueel opsommingen als je meerdere belangrijke punten meegeeft. En begin je aan een nieuw onderwerp? Dan begin je ook een nieuwe alinea, mét kopje.