Deze video gaat over Hans en Anja Donkers
Hans is 59, Anja 54 jaar. Niet oud, maar toch ook niet piep meer. Toch straalt het stel een energie en ondernemingszin uit die een dertiger of veertiger niet zou misstaan. “Ik wil echt nog vooruit en een beetje pionieren maar ja, ik ben bijna 60”, lacht Hans.
Ze zijn allebei van boerenkomaf. Hans is al 35 jaar varkensboer. Hij nam het bedrijf aan de Hoogstraat in Uden over van zijn ouders. Het beschikt over een perceel van 8 aaneengesloten hectare. Het agrarisch bouwperceel beslaat 1,2 hectare. Anja’s ouders hadden een kippenbedrijf in het nabijgelegen Erp. Hans: “Als jongetje ging ik de buurman vaak helpen, die had scharrelvarkens. Toen al vond ik die veel leuker dan gewone varkens. Na de varkenspest van 1997 kwamen de eerste biologische varkens. We hebben lang zo’n 120 zeugen en 650 vleesvarkens gehad.”
Schouders onder nieuwe ideeën
“Veel is hier een beetje ‘per ongeluk’ gebeurd”, vertelt het stel. Hans: “Tijdens een uitje van de Wijkraad eind 2006 – ik zat destijds in het bestuur – hoorde ik dat er behoefte was aan een zorgboerderij voor ouderen.” Anja: “We hadden daar eigenlijk geen plannen voor, maar het leek ons leuk en we hebben de schouders eronder gezet.” In 2007 werd ‘De Lisse’ geopend, toen nog in een ruimte bij het woonhuis. Eerder al hadden Hans en Anja de deuren open gezet voor de opvang van jongeren met verslavings- of gedragsproblematiek. In 2013 bleek er behoefte aan kinderdagopvang in het buitengebied. Op dat moment waren ook de twee dochters Donkers geïnteresseerd in dat werkveld. Anja: “Weer zeiden we: ‘Waarom niet?’. We zijn in een schuur begonnen die eigenlijk bedoeld was voor tractoren en andere materialen, maar inmiddels heeft ‘Beestenbende’ een eigen gebouw.”
Zoon Ward is 21 en heeft aangegeven op de boerderij te willen blijven wonen. De zorgactiviteiten wil hij voortzetten, maar de varkens overnemen, dat ziet hij niet zitten. Kortom: Hans en Anja moesten gaan nadenken over de toekomst van hun bedrijf.
Subsidieregeling Srv
Eind 2019 ging de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) van start. Hans: “Aanvankelijk legde ik deze naast me neer. Ik had nog teveel energie en ideeën. Maar we realiseerden ons dat zo’n regeling niet op ieder gewenst moment voorbij komt, en we besloten ons toch in te schrijven. Ook zijn we gaan tellen. We zouden sowieso moeten investeren om nog een paar jaar door te kunnen gaan en dat geld zouden we nooit meer terugverdienen.” Anja: “We hadden een keuze, dat was prettig. Ten tijde van bijvoorbeeld de varkenspest was dat wel anders. En binnen de biologische varkenssector werkt het zo dat wanneer je stopt, er een plek vrij komt voor een nieuw bedrijf. Dat is ook mooi.” Kortom: Hans en Anja besloten gebruik te maken van de regeling. Afgelopen januari hebben ze afscheid genomen van hun varkens. Op dit moment wordt 2600 m2 aan varkensstallen gesloopt.
Onlosmakelijk verbonden
Hans en Anja wisten zelf goed wat ze wilden: herbestemming van het agrarisch bedrijf naar een gemengd bedrijf, het kinderdagverblijf uitbreiden en een loods bouwen voor materialen en werktuigen. Anja: “Ook willen we onze ‘aaibaarheid’ verder verhogen, die is belangrijk wanneer er veel kinderen en ouderen op je terrein komen. We bouwen nu schuilhokken en binnenkort komen er schapen en geiten. Er waren al kalkoenen gearriveerd, maar die zijn doodgebeten door een vos. Onze grond, de dieren, de kleinschalige agrarische activiteiten, de zorgboerderij en de kinderopvang: het is allemaal onlosmakelijk met elkaar verbonden. Die eenheid mag niet doorbroken worden, dat is voor ons heel belangrijk.”
Hans was jarenlang secretaris van Stichting Maashorstboeren. “Vanuit die rol was ik goed bekend met de VABIMPULS-regeling. Ik informeerde onze leden er zelf over!” Daadkrachtig als ze zijn schreef het stel zelf een eerste principeverzoek, compleet met tekeningen. Toch wilde gemeente Uden dat er een professioneel bureau naar keek. “Die hebben onze ideeën grotendeels overgenomen.”
Deskundige kennis
Fase 1 van het VABIMPULS-traject werd gebruikt om tot het principeverzoek te komen. Peter van den Dries en Peer Verkuijlen werden als deskundigen aan de casus van familie Donkers gekoppeld. Anja: ”Dat was echt fijn. Zij zijn bekend met alle trajecten die doorlopen moeten worden. Zeker Peer is zeer ervaren en hij heeft veel kennis en daarmee overwicht aan tafel.” Dat was nodig ook, want gemeente Uden hanteert vrij extreme regelgeving en voorwaarden voor het wijzigen van een bestemming. Eind 2020 werd het principeverzoek positief beoordeeld door de gemeente en konden Hans en Anja verder met de volgende fase.
Tijdens Fase 2 van VABIMPULS werd er een duidelijke verbeelding van de landschappelijke inrichting en een plan voor de vereiste landschappelijke inpassing gemaakt, nodig voor een bestemmingswijziging. Marcel van Dooren, als specialist landschap verbonden aan VABIMPULS, heeft dit plan recentelijk afgerond. Tegelijkertijd werd het bestemmingsplan opgesteld door het bureau FarmConsult. Voorstel is om als meerwaarde voor het landschap het bouwoppervlak te verkleinen, de stallen met asbest te slopen en met landschapselementen de natuur- en landschapswaarde te vergroten. Dit alles uiteraard met inachtneming van de wensen van Hans en Anja. Het plan is ingediend en de bal ligt nu nadrukkelijk bij gemeente Uden.
Verandering biedt kansen
“Het is ons geluk dat we goed kunnen omgaan met veranderingen en veel kansen zien”, zo stellen Hans en Anja. “Voortdurende verandering is het enige dat blijvend is hier! We hopen dat er over 2 jaar een nieuwe loods staat en dat de vergunning voor het kinderdagverblijf rond is. Zo niet, dan komt er vast iets anders op ons pad.”