Aan het woord zijn VABIMPULS-organisatoren Peer Verkuijlen en Marianne Muller. Zij blikken terug op de geslaagde middag waarop wethouders, deskundigen, adviseurs, beleidsmakers en agrarisch ondernemers kennis en ervaringen uitwisselden en met elkaar spraken over kansen en uitdagingen.
‘In hetzelfde schuitje’
Het workshop-event, dat werd gehouden op de unieke locatie EIGENTIJDSERF in Westelbeers,
was een vervolg op het online event ‘Dynamiek op het Brabantse platteland’ van 15 juli 2021. Peer: “Toen, maar ook nu, merkten we dat mensen echt behoefte hebben aan het delen van kennis en ervaringen, aan het stellen van vragen. Dat zegt ook iets over de worsteling met deze materie. De transitie van het landelijk gebied is een containerbegrip en daarbinnen spelen zich veel complexe ontwikkelingen af. Agrarisch ondernemers vragen zich af wat die transitie voor hun bedrijf, hun gezin, hun toekomst betekent. Zij hebben behoefte aan meer kennis. Aan horen hoe anderen, die in hetzelfde schuitje zitten, het doen. Bestuurders en beleidsmakers hebben die behoefte ook: zij ervaren dagelijks hoe weerbarstig de praktijk is als het gaat om het platteland. Tijdens ons workshop-event konden ze met collega’s sparren en met ondernemers en initiatiefnemers in gesprek over waar zíj tegenaan lopen.” Marianne: “De bevestiging dat iedereen deze transitie ingewikkeld vindt, is ontzettend belangrijk gebleken. Mensen beseffen hierdoor dat ze er niet alleen voor staan.”
Waardevolle kruisverbanden
Waar het VABIMPULS-event in juli heel veel informatie online met een groot publiek deelde, waren de workshops nu meer gebaseerd op verschillende thema’s, bedoeld voor specifieke groepen. Van een workshop ‘Stoppen met boeren? En dan..?’ tot een workshop ‘Maatwerk als uitdaging voor beleid’. Peer: “Elke workshop werd bijgewoond door minstens een deskundige, een (gemeente of provincie)ambtenaar of een adviseur. Mensen dus, die dagelijks beroepsmatig met de materie bezig zijn. Zij namen het voortouw in de interactie die plaatsvond, maar we noemden ze bewust geen gespreksleiders: uitgangspunt was dat er spontane gesprekken tussen alle deelnemers tot stand kwamen.” En dat is precies wat er gebeurde. “Alle betrokkenen praatten met elkaar. Er ontstonden kruisverbanden. Agrariërs praatten met ambtenaren, beleidsmakers praatten met deskundigen en specialisten. Mensen ‘schoten’ elkaar even aan in de pauzes. Dat lijkt een kleinigheid, maar dat is juist heel waardevol.”
Diepgaande gesprekken
“Deze fysieke setting, voor het eerst weer sinds anderhalf jaar, was perfect. Ze beperkte simpelweg letterlijk de afstand tussen mensen”, verklaart Marianne. “Belangrijk, want die toekomst van het platteland gáát ergens over. Niet alleen over beleid maar vooral ook over het leven van de mensen die er wonen en ondernemen. Agrariërs en hun gezinnen.” Om die reden bestond het programma bewust uit een mix van workshops voor grote én kleine groepen. Marianne: “Ook kleine settings zijn nodig: mensen zijn dan meer open, durven emoties te tonen. We wilden daar de juiste omstandigheden voor creëren zodat er ook diepgaande gesprekken konden plaatsvinden. We horen nu terug dat deelnemers dit als zeer prettig hebben ervaren.”
Betrokken deelnemers
Volgens Peer haalde VABIMPULS deze middag in het EIGENTIJDSERF niet alleen een berg aan kennis en ervaring in huis “maar maakten we het ook mogelijk dat mensen die met elkaar deelden. Dat is ook wat we willen bij VABIMPULS. Wij vertellen niet hoe iets moet of kan. We zijn er juist om alle kennis bij elkaar te brengen zodat er kennisuitwisseling ontstaat. Hoe meer je weet, hoe beter je in staat bent om naar een situatie te kijken en toe te werken naar een goede, haalbare oplossing.” Marianne voegt toe: “Wat ik een goed teken vond, was de betrokkenheid van alle aanwezigen. Veel ambtenaren, beleidsmakers en bestuurders waren er de héle middag bij. Enigszins onverwacht waren er ook meerdere ondernemers uit het buitengebied. Dat geeft aan dat dit onderwerp velen na aan het hart ligt.”
Vier jaar bouwen aan kennis
Het oktober-event vond precies 4 jaar na de allereerste VABIMPULS-voucheruitgifte plaats. “We zijn inmiddels meer dan 675 voucheraanvragen verder”, aldus Peer. “In die 4 jaar hebben we volop aan kennisvergaring gedaan. Daardoor hebben we behoorlijk goed zicht gekregen op wat er speelt. Waar twijfels zitten en welke barrières beleidsmakers, uitvoerders en initiatiefnemers tegenkomen die goede oplossingen in de weg staan. Maar ook: hoe je vertrouwen wint of frustraties wegneemt. Met de workshops – én het online event van juli – hebben we dat inzicht verder aangescherpt. We zijn nu bezig alle bevindingen te verwerken zodat we die met alle betrokken partijen kunnen delen.”
Het delen van De Oogst
Dat delen deed VABIMPULS in de afgelopen jaren al volop, onder meer via webinars, nieuwsbrieven, “en onze events in juli en oktober”, knikt Marianne. “Onder de noemer De Oogst zijn we nu bezig om structuur in al die kennis en ervaring aan te brengen. Daarmee willen we gemeenten, provincie en initiatiefnemers nog meer hulp bieden. Bijvoorbeeld over welke acties ze in gang kunnen zetten. Of waar ze rekening mee moeten houden.” De Oogst zal zich gaan transformeren tot een campagne, zo is het plan. Peer: “Hoe precies is nog onderwerp van gesprek. Zeker is, dat we alle kennis blijven delen. Mogelijk deels ook per doelgroep om zo toegespitst mogelijk te zijn.” Hij benadrukt dat die campagne geen oplossingen zal bevatten. “Maar we geven er wel – opnieuw – een aanzet mee om anders naar het platteland te kijken. Dat is ook de missie van VABIMPULS. We willen een beweging in gang zetten waarbij we anders denken, anders kijken en anders handelen als het om oplossingen gaat voor herbestemming van agrarische leegstand in Brabant. Een ‘IMPULS’ dus, die zich richt op de markt met zijn (agrarische) ondernemers, op de advieswereld met zijn adviseurs en bureaus en op overheden en organisaties, van gemeenten en provincie tot waterschappen en natuurorganisaties. Dat is precies waartoe VABIMPULS in 2017 is opgericht: partijen handreikingen geven, hen een ander perspectief bieden en hen helpen bij het maken van een keuze voor de toekomst. Of ze nu bestuurder, ambtenaar of ondernemer zijn. En hoe ingewikkeld een vraagstuk op een bepaalde locatie ook is.”