Vragen en verantwoording
Statenleden kunnen zowel mondeling als schriftelijk vragen stellen aan ambtenaren, aan Gedeputeerde Staten of aan de commissaris van de Koning. Ook kunnen de Statenleden tijdens de vergadering een lid van het college vragen stellen in het vragenuurtje of ter verantwoording roepen met een interpellatiedebat.
Motie en amendement
Tijdens de bespreking van een onderwerp kunnen één of meer Statenleden een motie of amendement indienen. Bij een meerderheid voor een amendement wijzigt een besluit op een specifiek onderdeel en bij een meerderheid voor een motie krijgt het provinciebestuur vaak een specifieke opdracht mee.
Agenda bepalen
Provinciale Staten bepalen zelf waarover zij spreken. Het college draagt voorstellen aan, maar ook Statenleden kunnen zelf voorstellen op de agenda zetten. Dat heet dan een initiatiefvoorstel. Ook kunnen Statenleden een motie indienen over zaken die niet op de agenda van de vergadering staan. Dat noemen we een motie over een niet geagendeerd onderwerp ofwel een actuele motie.
Onderzoek
De Zuidelijke Rekenkamer (ZRK) onderzoekt de doeltreffendheid, de doelmatigheid en de rechtmatigheid van het gevoerde bestuur. Zij bepaalt haar eigen onderzoeksagenda, maar Statenleden kunnen ook onderwerpen aandragen. Daarnaast hebben Statenleden het recht een onderzoeksvoorstel in te dienen. Een onderzoek, of enquête, wordt pas uitgevoerd als de meerderheid van de statenleden akkoord gaat met het voorstel.