De provincie en VBG hebben de financiële druk en risico’s onderzocht die Brabantse gemeenten ervaren en welke gevolgen die hebben voor de beleidsvoering. Aanleiding hiervoor is dat de Brabantse gemeenten en provincie ervaren dat de jarenlange druk op de gemeentefinanciën steeds grotere impact heeft op de kwaliteit van de taakuitvoering van gemeenten.
VBG-rapport
Het onderzoek toont aan dat steeds meer gemeenten moeite hebben hun huishoudboekje sluitend te krijgen en daardoor lastige keuzes moeten maken, zoals het uitstellen van investeringen en onderhoud, met soms verregaande gevolgen voor het lokale voorzieningenniveau. Deze situatie schaadt de bestuurs- en realisatiekracht van het lokaal bestuur en dat verzwakt de democratie.
Het rapport werd woensdag 5 april overhandigd aan minister Bruins Slot. “Heel fijn dat de minister het rapport in ontvangst heeft genomen en dat ze ruim de tijd nam voor onze toelichting. We hebben onze bezorgdheid en argumenten goed kunnen overbrengen. Het was een zeer prettig en constructief gesprek”, aldus Stijn Smeulders, Brabants gedeputeerde met onder meer Bestuur in zijn portefeuille.
Blijvende onzekerheid
Marieke Moorman, voorzitter VBG en burgemeester van Land van Cuijk: “Gemeenten krijgen in toenemende mate te maken met nieuwe vraagstukken en ontwikkelingen, en krijgen als lokale overheid meer specialistische verantwoordelijkheden en nieuwe taken toebedeeld. Als deze niet structureel worden gefinancierd, kan de helft van de gemeenten vanaf 2026 geen begroting vaststellen die structureel sluitend en reëel in evenwicht is. Op lange termijn is er dus een blijvende onzekerheid voor gemeenten als het gaat om de financiële situatie.”
“De meest recente begrotingsronde laat zien dat meer en meer gemeenten met moeite hun begrotingen sluitend kunnen krijgen. Het is niet altijd zichtbaar in de cijfers, maar achter deze sluitende begrotingen staan vaak lastige keuzes met soms vergaande consequenties. Als gemeenten jarenlang scherpe keuzes moeten maken om hun begroting sluitend te maken, stapelen de uitdagingen zich op. Dat is onwenselijk”, aldus Stijn Smeulders,
Onmogelijke keuzes
Burgemeester Marian Witte van Geertruidenberg: “Voor veel gemeenten is deze situatie al meerdere jaren gaande en leidt het tot achterstallig onderhoud en uitgestelde investeringen. Dit leidt tot een onwenselijke situatie voor onze inwoners. De eenmalige tegemoetkomingen vanuit het Rijk verbloemen deze begrotingsronde weliswaar veel, maar in structurele zin ontbreekt langdurige financiële duidelijkheid nog steeds.”
Burgemeester Evert Weys van Hilvarenbeek vult aan: “Zowel provincie als VBG herkent en erkent de financiële druk die gemeenten wel degelijk ervaren. Dit onderzoek toont dan ook het reële beeld van de daadwerkelijke situatie en laat zien waar de pijn zit en welke onmogelijke keuzes we als gemeenten moeten maken. Daarom roepen we de minister op om snel voor duidelijkheid te zorgen over de structurele financiële bijdrage die gemeenten vanaf 2026 kunnen verwachten van het Rijk.”